آگورافوبیا چیست؟ از بررسی دلایل و علائم این فوبیا تا روش درمان آن

آگورافوبیا (Agoraphobia) نوعی فوبیا است که باعث ترس بیش از حد از موقعیتی خاص مثل فضای بسته یا دور ماندن از خانه می‌شود. اگر این اختلال به‌موقع تشخیص داده شود توسط دارو، درمان شناختی‌رفتاری و تغییر سبک زندگی قابل درمان است.

ترس شدید می‌تواند با تحت تاثیر قرار دادن عملکرد شما در فعالیت روزمره، کیفیت زندگی‌تان را کاهش دهد. اغلب افراد در طول زندگی و در سنین مختلف ممکن است از موقعیت‌های خاصی بترسند. گاهی این ترس گذرا است و پس از مدتی فراموش می‌شود. 

اما بعضی از اشخاص ترس غیرقابل توصیفی را تجربه می‌کنند که می‌تواند باعث برهم خوردن نظم زندگی آن‌ها شود. اگر این نوع ترس در موقعیت‌های خاص مثل فضای بسته یا شلوغی بیش از حد بروز پیدا کند آگورافوبیا است. 

به زندگی با ترس ادامه ندهید و در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا بررسی کنیم آگورافوبی چیست؟ چه علائمی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد.

آگورافوبیا چیست؟

بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) آگورافوبیا در روانشناسی نوعی اختلال اضطرابی معرفی می‌شود. فرد مبتلا به این اختلال به صورت مداوم احساس ترس را تجربه می‌کند که بر زندگی و عملکرد روزمره او تاثیر می‌گذارد. 

درواقع فرد مبتلا دائما ترس از قرار گرفتن در موقعیت یا مکانی دارد که فرار کردن از آن و دریافت کمک دشوار است. ترس و اضطراب ناشی از این اختلال باعث می‌شود تا فرد از مکان‌های جدید و موقعیت‌های ناآشنا اجتناب کند. احساس خجالت، درماندگی یا گیر افتادن باعث آگورافوبیا می‌شود. 

ممکن است فرد یک یا چند مورد از این احساسات را در موارد زیر تجربه کند:

• فضاهای بسته
• ازدحام جمعیت
• فضاهای باز و بزرگ
• مکانی خارج از خانه
• فضای حمل و نقل عمومی

خوب است بدانید آگورافوبیا در صورت عدم درمان باعث انزاوی شما می‌شود. همچنین اکثر افراد مبتلا به این اختلال اضطرابی در بلند مدت توانایی انجام کارهای روزمره خود را به تنهایی از دست می‌دهند. برای جلوگیری از این عوارض با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید. اگر بیرون آمدن از خانه و حضور در مطب روانپزشک برای شما دشوار است، درمانکده امکان مشاوره تلفنی، متنی و تصویری با دکتر روانشناس آنلاین را برای شما فراهم کرده است.

اختلال آگورافوبیا در کودکان

ترس از شلوغی، فضای بسته، مکانی خارج از خانه یا ازدحام جمعیت در کودکان پیش دبستانی و دبستانی طبیعی است. اما اگر ترس یا اضطراب، شدید و غیر متعارف باشد به نوعی که کودک تحت هیچ شرایطی از محیط امن خانه خارج نشود و حاضر به تنها ماندن حتی درون دستشویی نباشد، آن را بروز این نوع اختلال اضطرابی در کودکان می‌دانند. دلایل آگورافوبیا در کودکان را می‌توان ناشی از تجربه ناخوشایند قبلی و انتقال اضطراب شدید از والدین دانست.

علائم آگورافوبیا چیست؟

وجود مقدار کمی ترس و استرس در موقعیت‌های جدید و ناآشنا طبیعی است. اما اختلال اضطرابی آگورافوبیا نگرانی و ترس بیش از حد ایجاد می‌کند تا جایی‌که شما از آن موقعیت‌ دوری می‌کنید.

اغلب افراد با قرار گرفتن در موقعیت و فضاهایی که برایشان ترسناک است، دچار نشانه‌های زیر می‌شوند:

• ترس
• تعریق شدید
• ناراحتی معده
• عدم توانایی در تنفس راحت
• سرگیجه و احساس سبکی سر
• ترس شدید از تنها ماندن در خانه
• درد قفسه سینه و افزایش ضربان قلب
• لرز یا گرگرفتگی ناگهانی (داغی و قرمزی صورت)

بیشتر بدانید: درمان اضطراب اجتماعی چگونه است؟

چه عواملی باعث بروز آگورافوبیا می‌شوند؟

این اختلال می‌تواند پس از حمله پانیک در فرد ایجاد شود. به‌عنوان مثال، ترس از حملات بیشتر، ممکن است باعث شود فرد از انواع موقعیت‌هایی که در آن اولین حمله رخ داده، اجتناب کند. فردی که دچار حمله پانیک می‌شود برای چند دقیقه با حجم زیادی ترس غیرطبیعی مواجه خواهد شد. 

این ترس زمانی به سراغ شما می‌آید که خطری واقعی وجود ندارد.  حدود یک سوم از افراد مبتلا به اختلال هراس دچار آگورافوبیا می‌شوند. اما آگورافوبیا می‌تواند به تنهایی هم رخ دهد. 

فاکتورهای خطر و عوامل موثر برای بروز این اختلال اضطرابی عبارتند از:

• حملات پانیک درمان نشده
• وجو انواع فوبیای دیگر
• تجربه اضطراب شدید ناشی از حساسیت بالا
• ترس و دلهره افراطی ناشی از حمله پانیک
• وجود سابقه آگورافوبیا در یکی از اعضای خانواده
• تجربه رویداد استرس‌زا مانند مرگ عزیزان، حمله یا سوء استفاده خصوصا در کودکی

بیشتر بدانید: حمله پانیک چیست؟

روش تشخیص آگورافوبیا

بسیاری از علائم ناشی از آگورافوبیا مانند سایر بیماری‌های پزشکی (بیماری قلبی، مشکلات معده و مشکلات تنفسی) آغاز می‌شود. بنابراین ممکن است قبل از این‌که شما و پزشکان بفهمید واقعا چه اتفاقی رخ داده، چندین‌بار به متخصص یا اورژانس مراجعه کنید. 

زمانی‌که پزشک از سلامت عمومی جسم‌تان مطمئن شد، شما را به روانشناس یا روانپزشک ارجاع می‌دهد. در این صورت متخصص سلامت روان برای تشخیص اختلال اضطرابی در خصوص موارد زیر سوالاتی می‌پرسد:

• آیا هنگام خروج از خانه دچار استرس می‌شوید؟
• آیا مکان یا موقعیتی وجود دارد که به‌دلیل ترس، از رفتن به آن اجتناب کنید؟
• دلیل ترس شما از آن مکان یا موقعیت چیست؟
• آیا برای رفتن به خرید یا انجام کارهای روزمره خود به دیگران نیاز دارید؟

دکتر روانشناس یا روانپزشک این اختلال را بر اساس علائم، تعداد دفعات وقوع و شدت آن تشخیص می‌دهد. بنابراین حتما هنگام پاسخ دادن به سوالات با پزشک خود صادق باشید. برای تشخیص نهایی آگورافوبیا متخصص سلامت روان باید حداقل 2 مورد از شرایط زیر را که باعث ترس و وحشت شما شده، تایید کند:

1. ترس از فضای باز
2. ترس از تنها ماندن در خانه
3. ترس از استفاده وسایل عمومی حمل و نقل
4. ترس از ایستادن در صف شلوغ یا ازدحام جمعیت
5. ترس از قرار گرفتن در فضای بسته مانند سینما یا اتاق جلسه کوچک

آگورافوبیا چگونه درمان می‌شود؟

درمان آگورافوبیا معمولا شامل ترکیبی از روش‌های درمانی است. آن‌ها عبارتند از:

روان درمانی

یک درمانگر به شما کمک می‌کند تا با ترس‌های خود مقابله کنید. درواقع درمان آگورافوبیا بدون دارو شامل موارد زیر می‌شود:

• درمان شناختی رفتاری (CBT): شناسایی افکار ایجاد کننده ترس و یادگیری واکنش موثر در برابر آن
• تکنیک آرام سازی و حساسیت زدایی: تصور یک موقعیت ترسناک در حضور دکتر روانشناس و مدیریت احساسات (در مرحله بعدی می‌توانید وارد فعالیت‌های دیگر شوید)

دارو درمانی

داروهای زیادی وجود دارد که ممکن است روانپزشک شما برای آگورافوبیا پیشنهاد دهد، اما رایج ترین آنها داروهای ضد افسردگی هستند. پزشکان اغلب با دوز پایین یکی از این داروها شروع می کنند که سطح یک ماده شیمیایی “احساس خوب” به نام سروتونین را در مغز شما افزایش دهند.

این داروهای می‌توانند افسردگی و اختلالات اضطرابی را درمان کنند.

• مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): مانند اگزالات (Oxalate)، فلوکستین (Prozac)، سرترالین (Zoloft) این داروهای ضد افسردگی حدود 2 تا 4 هفته طول می‌کشد تا اثر بگذارند.
• بنزودیازپین‌ها: داروهای ضد اضطرابی هستند که می‌توانند علائم اضطراب را در کوتاه مدت تسکین دهند. با این حال، خطر وابستگی به این داروها زیاد است.

تغییر سبک زندگی

برای مدیریت علائم این اختلال بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

• فعالیت بدنی منظمی داشته باشید.
• انجام تمرینات تنفسی را فراموش نکنید.
• از مصرف الکل و مواد مخدر اجتناب کنید.
• رژیم غذایی سالم را در برنامه غذایی خود قرار دهید.

بیشتر بدانید: ترس چیست؟چگونه بر ترسمان غلبه کنیم؟

روش مقابله با آگورافوبیا

بهترین راه‌کار این است که داروهای خود را طبق دستور روانپزشک مصرف کنید و تکنیک‌هایی که از درمانگر برای مواجهه با ترس شدید آموخته‌اید را به‌طور منظم با تمرین مداوم به کار بگیرید.

درواقع شما برای مراقبت از خود در برابر این نوع ترس شدید نباید اجازه دهید موقعیت و مکان‌هایی که دلیل اضطراب هستند، منجر به دوری و انزوای شما شوند. ترکیب روان درمانی، دارو درمانی و تغییر سبک زندگی به شما کمک خواهد کرد تا کارهایی را که از آن‌ها لذت می‌برید با ترس کمتری انجام دهید.

آگورافوبیا در یک نگاه

این اختلال می‌تواند باعث ترس شدید و انزوا شود. اما به جای زندگی با ترس می‌توانید علائم را به کمک یک دکتر روانشناس یا روانپزشک مدیریت کنید. بهترین راه‌کار گفتگوی راحت و صمیمانه با درمانگر خود است تا او بتواند درست‌ترین گزینه درمانی یا ترکیبی از آن‌ها را انتخاب کند. شما تاکنون با ترس شدید از موقعیت و مکان خاصی مواجه شده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را در این مقاله از درمانکده با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

منبع: medicalnewstoday | webmd | clevelandclinic

 6 بازدید